7. DE FRANKEN EN DE TAALGRENS
Omdat de Romeinen er niet in slaagden om de Elbe tot rijksgrens te maken, maar in de plaats daarvan de Rijn, spreken de Nederlanders Nederlands en niet alle Belgen Frans. Indien de Romeinen de Elbe wel tot rijksgrens hadden gemaakt, zouden de Nederlanders nu een Romaanse taal spreken.
Het Frankische Rijk was het gebied dat door de Franken werd bestuurd tussen de 3de en de 10de eeuw n.Chr.
De Franken waren oorspronkelijk een federatie van Germaanse stammen, die door de bedreiging van de Saksen zich vestigden nabij de Limes Germanicus.
De vestiging van Frankische stammen tussen 260 en 537 n.Chr. geeft een geleidelijke verspreiding weer vanaf de oevers van de Rijn naar het zuiden en het westen (zie onderstaande kaarten).
De Romeinen poogden de Franken aan belastingen te onderwerpen.
De Franken bouwden tussen 350 en 500 n.Chr. een sterk koninkrijk op, dat vele elementen van het Romeins bestuur en de Romeinse cultuur overnam.
In 358 n.Chr. hadden de (Salische) Franken van de meestrijdende keizer Julianus de status van 'foederati' ('bondgenoten') op Romeins gebied in de Scheldevallei en in de Kempen gekregen. Deze status van 'foederati' betekende dat de Franken voor de verdediging van dat deel van het Romeinse Rijk moesten instaan in ruil voor de afschaffing van belastingbijdragen.
Omstreeks 406 n.Chr. vochten de Franken als huursoldaten tegen keizer Honorius.
Circa 440 - 450 n.Chr. controleerden de Franken een deel van het huidige Nederland en Noord-België met als machtscentrum Doornik.
Circa 460 n.Chr. poogde keizer Majorianus het Romeins gezag in het Nederlandse rivierengebied van de Schelde en de Maas te herstellen met behulp van Frankische huurlingen.
In 476 n.Chr. heerste er bijna geen Romeins gezag meer.
In 481 n.Chr. bevatte het Frankische rijk het noordoosten van Nederland en het noordwesten van Duitsland (zie kaart hieronder).
Het Frankische Rijk rond 481 n.C.: het noordoosten van Nederland en het noordwesten van Duitsland
Clovis, koning der Franken (466-511)
Tien jaar na het afzetten van de laatste Romeinse keizer Romulus Agustulus in West - Europa versloeg de Frankische koning Clovis in 486 n.C. de Romeinse generaal Syagrius te Soissons, zodat het noorden van Gallië in de handen van Clovis viel.
Met Clovis (†511 n.Chr.) begon de grote uitbreiding van het Frankische Rijk eerst naar het westen en vervolgens naar het zuiden (zie de 2 volgende kaarten).
Clovis bracht zijn hofhouding naar Lutetia (het huidige Parijs) en het hele gebied van Gallië erfde de naam Francië.
Onder Clovis eerst een uitbreiding van het Frankische Rijk naar het westen
en daarna een expansie van het Frankische Rijk naar het zuiden
Hoe komen de Franken van een federatie aan de Limes Germanicus tot de verovering van heel Frankrijk?
Van de 6de tot de 8ste eeuw n.Chr. breidden de Franken onder de Merovingische koningen (dynastie van Frankische koningen) hun Frankisch Rijk uit met delen van het huidige Nederland, België, Frankrijk en Duitsland (zie de volgende kaart).
Karel de Grote, die van 768 tot 814 n.C. regeerde, breidde nog enkel het Frankische Rijk uit buiten het huidige Frankrijk. Daarom eindig ik mijn verhaal van de expansie van het Frankische Rijk bij de Merovingische vorsten.
De Saksen bleven in het huidige Duitsland en boden weerstand tegen het zich uitbreidende Frankische rijk. De Franken moesten op het einde van de 5de eeuw aan de Saksen ook grondgebied afstaan en meer westwaarts uitwijken. Dit verklaart de grens België-Duitsland en het gebied in België waar Duits wordt gesproken, namelijk in de oostelijke grensstreken van de provincie Luik.
De Friezen, de Saksen en de Franken vestigden zich op het einde van de 5de eeuw op het grondgebied van het huidige België.
Op het einde van de 5de eeuw vestigden de Franken na hun verliezen van grondgebieden aan de Saksen hun aandacht meer op zuidelijke gebieden, zoals Frankrijk en België. Zo komt het dat in het huidige Wallonië en Frankrijk Frans wordt gesproken en ten noorden van onze taalgrens Nederlands. Dit verklaart waarom de taalgrens in België lager en westelijker ligt dan de toenmalige Rijngrens.
In de vierde en vijfde eeuw n.Chr. werd de Rijngrens opgegeven en vestigden Germaans sprekende stammen, zoals de Franken, zich in de verlaten grensgebieden om de Romeinse cultuur te vernietigen. Zuidelijker was de Romeinse cultuur veel sterker geworden en waren de Germanen in de minderheid. Ze vermengden zich snel met de Gallo-Romeinse bevolking en ruilden hun eigen taal in voor een Romaanse taal.
Een grens kan ook een handelsweg zijn. Zo was de Via Belgica een belangrijke handelsweg voor de Romei-nen. Bemerk op onderstaande afbeelding dat de Via Belgica praktisch gelijkloopt met onze taalgrens. Uit de Via Belgica is dus onze taalgrens ontstaan.
